“Nơi nào cần thì ta đến, hết việc thì ta lại đi, không thời gian, không biên giới”
Đây là những lời răng dạy mà cố trưởng lão hòa thượng Thích Thiện Nhơn đã truyền lại cho môn đồ trước khi thầy rời cõi trần nhẹ bước lên đường về cõi Phật. Cố Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Thiện Nhơn là một cố nhân vĩ đại, là một đóa sen ngát hương của nền Phật Giáo Việt nam. Thầy đã cống hiến cuộc đời, trí tuệ và tâm hồn của mình dành cho lý tưởng và pháp giáo cao cả nhà Phật.
Thầy ra đi để lại nỗi niềm tiếc thương vô hạn đối với quần chúng Phật tử, Tăng, Ni trong và ngoài nước nhưng những cống hiến của cố trưởng lão sẽ còn tồn tại mãi với cuộc đời và là di sản quý báu cho hậu thế. Hãy cùng Phật Giáo 247 lật lại miền ký ức, tưởng nhớ về cuộc đời và hành trình tu tập của một bậc hiền sư đáng kính.
Tiểu sử Cố Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Thiện Nhơn
Cố Hòa Thượng Thích Thiện Nhơn là ai?
Hòa thượng Thích Thiện Nhơn tên thật là Hồ Thanh Tùng, sinh năm Tân Mùi (1931) tại làng Tân Hòa, xã Cát Trình, huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định. Thân phụ Thầy là ông Hồ Ngộ, Pháp hiệu Như Đạo và thân mẫu là bà Nguyễn Thị Sáu, Pháp danh Diệu Tùng.Gia đình có sáu người con, cố nhà sư là con thứ ba. Gia đình Thầy có truyền thống tthâm tín Tam Bảo. Hai người em, em trai và em gái, đã xuất gia và đạt được thành tựu đáng kể trong pháp môn, đó là Thầy Bửu Thanh và Ni sư Quảng Trí.
Từ năm 1982 cho đến ngày viên tịch, trong hơn 30 năm, Thầy luôn là tấm gương, động viên và đồng hành cùng Chư tôn Giáo phẩm, Chư tôn đức trong tỉnh, thực hiện hàng trăm công trình Phật giáo như: Giáo dục, đào tạo tu sĩ, hướng dẫn Phật tử… và thường xuyên đáp ứng các yêu cầu từ mọi hoạt động Phật giáo, Pháp, Tăng đến từ mọi miền đất nước, không vì sự cản trở của tuổi già sức yếu mà nề hà lao nhọc.
Cơ Duyên đến Với Đạo Phật
Ngay từ nhỏ, hòa thượng Thích Thiện Nhơn đã sớm có duyên với Phật giáo và thường theo cha mẹ lên chùa lễ Phật. Hạt giống đạo Phật sớm nảy nở trong tâm can, nên năm 12 tuổi (1942), Thầy được cha mẹ cho đi tầm sư học đạo với Thiền sư Tâm Minh, người sáng lập chùa Thiên Sanh (thường gọi là chùa Hang) ở Phù Mỹ. Sau đó, Thầy theo học với Hòa thượng Quảng Đức tại chùa Tịnh An – Phù Cát.
Năm 1944, ông có dịp gặp Hòa thượng Thích Giác Tánh, trụ trì chùa Hưng Long, An Nhơn. Vì ngưỡng mộ đạo phong của Hòa thượng Giác Tánh nên ông và Hòa thượng Thiện Duyên đã đầu sư xuất gia và được ban pháp hiệu Quảng Phước.
Năm 1950, Thầy được bổn sư cho đi thọ giới Sa di tại chùa Hưng Long, An Nhơn.
Sự Nghiệp Hành Đạo Của Cố Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Thiện Nhơn
Hành Trình Chinh Phục Phật Học
Từ năm 1948 đến 1954, nhà sư giữ chức Bí thư Liên khu Phật giáo Cứu quốc 5.
Năm 1954, dưới sự khuyến khích của Hòa thượng bổn sư, Thầy cùng đoàn học Tăng tại Phật học đường Hưng Long, Bình Định vào Khánh Hòa học tập với tư cách là sinh viên danh dự. Khoa Kinh, Luật và Luận thuộc Tăng học đường Nam phần Trung Việt, Nha Trang (tiền thân của Phật học viện Trung phần – Nha Trang).
Năm 1957, cùng với đông đảo pháp lữ đồng môn, Hòa thượng bổn sư cho phép đăng đàn thọ giới Cụ túc tại Đại giới đàn Hộ Quốc ở Nha Trang, do Hòa thượng Thích Giác Nhiên làm Trưởng Tăng đoàn. Pháp tự là Thiện Nhơn, pháp hiệu là Quán Hạnh.
Năm 1958, Thầy tốt nghiệp chương trình Cao đẳng Phật học của Học viện Phật giáo Trung ương và được Giáo hội Phật giáo Việt Nam bổ nhiệm làm Giảng viên tại tất cả các tỉnh miền Trung từ Quảng Nam đến Bình Thuận và các tỉnh Tây Nguyên Trung Bộ.
Hành Đạo Không Ngừng và Những Đóng Góp Lớn Lao
Cũng trong thời gian này, nhà sư được mời kiêm nhiệm chức vụ Trưởng Chi hội Phật giáo Quảng Ngãi trong 2 năm. Từ năm 1964 đến năm 1975, Giáo hội bổ nhiệm Cố Hòa Thượng làm Trưởng đại diện Giáo hội Phật giáo tỉnh Gia Lai – Kon Tum. Trong thời gian này, Thầy thành lập và làm hiệu trưởng trường Bồ Đề ở Pleiku.
Năm 1966–1967, Thầy gia nhập Ban Tuyên Úy Phật giáo và được bổ nhiệm làm Trưởng Ban Tuyên Úy Phật giáo, phụ trách vùng Tây Nguyên và duyên hải để hỗ trợ và hướng dẫn tinh thần cho các chiến sĩ Phật giáo và các siêu tội phạm.
Biến Khát Vọng Thành Những Đóng Góp Cao Cả
Trong những năm 1964-1975, mặc dù rất bận rộn với nhiều công việc hoằng pháp và trách nhiệm hành chính để quản lý nhiều cấp độ của Giáo hội, nhưng Thầy cũng thực thi tâm huyết quảng độ quần sanh THầy đã khai sơn, thành lập và thực hiện đại trung tu… Nhiều cơ sở Phật giáo quan trọng như chùa Hồng Từ (Kontum), chùa Đạo Quang (Sài Gòn), chùa Pháp Hải (Quy Nhơn), chùa Hoa Nghiêm (Phù Cát).
Năm 1982, sau 6 năm ẩn cư và làm việc, Thầy trở về phụ giúp Hòa thượng Giác Tánh trong giảng dạy Kinh Luật cho Tăng đoàn và quản lý mọi công việc Phật sự tại Tổ đình Thiên Đức.
Năm 1987, sau khi Hòa Thượng qua đời, cố hòa thượng nhận trọng trách “Truyền Đặng Túc Điểm”. Vì vậy, ngoài việc làm việc với chư tôn Giáo phẩm, chư tôn Thượng tọa trong bản tỉnh còn thực hiện các hoạt động Phật giáo tại tỉnh nhà như: Tăng sự, giáo dục, đào tạo tu sĩ, hướng dẫn Phật tử… Dù công việc của Giáo hội Phật giáo rất bộn bề nhưng Thầy luôn ấp ủ thoài bão đại trùng tu ngôi phạm vũ Thiên Đức.
Tháng 5 năm Kỷ Mão (1999), nhà sư cùng giáo phái quyết định tiến hành trùng tu quy mô lớn ngôi bảo tự Thiên Đức. Sau gần 10 năm tái thiết, dự án đại trung tu đã hoàn thiện. Ngày 6/9/2007, hòa thượng Thích Thiện Nhơn tổ chức đại lễ khánh thành ngôi phạm vũ tổ đình Thiên Đức.
Năm 1991, Sư Thầy vận động thành lập Trường Cơ bản Phật học Nguyên Thiều.
Những Chức Vụ Cố Đại Hòa Thượng Đảm Nhiệm Qua Từng Thời Kỳ
1992-1997, giữ chức vụ Trưởng Ban Hoằng Pháp của Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Bình Định và Chánh đại diện Phật giáo huyện Tuy Phước.
1997-2002, cố nhà sư được bầu làm Ủy viên Hội đồng Chấp hành Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Phó Ban Chấp hành, Trưởng Ban Chấp hành Giáo hội Phật giáo tỉnh Bình Định và Trưởng đại diện Phật giáo huyện Tuy Phước. Năm 2002, Thầy được bầu làm Ủy viên Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Bình Định.
Từ nhiệm kỳ năm 2002 cho đến khi viên tịch, cố đại hòa thượng được bổ nhiệm làm Ủy viên Hội đồng chứng cứ, Ủy viên Hội đồng chấp hành và Trưởng Ban Chấp hành Phật giáo tỉnh Bình Định.
Trọng Trách Trong Nền Phật Giáo Việt Nam Của Cố Đại Hòa Thượng Thích Thiện Nhơn
Chức sự Trong Các Đại Giới Đàn
- Năm 1994, Cố Hòa Thượng đảm nhiệm Giáo thọ A-xà-lê Đại giới đàn Phước Huệ do Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Bình Định tổ chức tại Tổ đình Long Khánh, thành phố Quy nhơn.
- Năm 2000, bổ nhiệm làm Trưởng ban Kiến Đàn và b làm Yết-ma A-xà-lê tại Đại giới đàn Chánh Nhơn do Ban Trị Sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Bình Định tổ chức tại chùa Tổ Long Khánh, thị trấn Quy nhơn.
- Năm 2003, thực hiện làm Yết-ma A-xà-lê tại giới đàn Ananda-Giác Tánh tại Tu viện Vạn Hạnh, Úc.
- Năm 2004, giữ chức vụ trưởng ban Kiến Đan và Yết-ma A-xà-lê Đại giới đàn Huệ Chiếu do Ban Trị Sự GHPGVN tỉnh Bình Định tổ chức tại Tổ đình Long Khánh, thành phố Quy Nhơn.
- Năm 2004, làm Yết ma A-xà-lê tại giới đàn Lâm Tế, Tu viện Lộc Uyển, Cali, Hoa Kỳ.
- Năm 2009, giữ chức vụ là Trưởng ban Yết Ma A Xà Lê Đại giới đàn Giác Tánh do Ban Trị Sự GHPGVN tỉnh Bình Định tổ chức tại Tổ đình Long Khánh, thành phố Quy Nhơn.
Phật sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam
- Năm 1991, tích cực vận động thành lập trường Cơ Bản Phật Học Nguyên Thiều.
- Nhiệm kỳ 1992-1997, Thầy giữ chức vụ Trưởng Ban Hoằng Pháp Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Bình Định và Trưởng đại diện Phật giáo huyện Tuy Phước.
- Nhiệm kỳ 1997-2002, Sư Thầy được bầu làm Ủy viên Hội đồng Phật giáo/GHPGVN, Phó Ban Chấp hành, Trưởng Ban GHPGVN tỉnh Bình Định và Trưởng đại diện Phật giáo huyện Tuy Phước.
- Năm 2002, cố hòa thượng được bầu làm Ủy viên Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Bình Định.
- Nhiệm kỳ 2002-2007, Thiền Sư được bầu làm Ủy viên Hội đồng cách mạng, Ủy viên Hội đồng Giáo hội Phật giáo Việt Nam và Trưởng Ban Chấp hành Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Bình Định.
- Nhiệm kỳ 2007-2012, Thầy tiếp tục được bầu làm Ủy viên Hội đồng cách mạng, Ủy viên Hội đồng Giáo hội Phật giáo Việt Nam và Trưởng Ban Chấp hành Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Bình Định.
- Nhiệm kỳ 2012-2017, Cố Thiền Sư được bầu làm Ủy viên thường trực Hội đồng CM, Ủy viên Hội đồng Giáo hội Phật giáo Việt Nam và Trưởng Ban Chấp hành Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Bình Định (nhưng đến năm 2013 thầy đã xả bỏ báo thân, an nhiên thị tịch).
Cố Hòa Thượng Thích Thiện Nhơn Viên Tịch
Cố trưởng hòa thượng Thích Thiện Nhơn chưa từng khước từ thực hiện bất kỳ Phật sự nào, bất kỳ sự cẩn cầu nào dù Thầy đã tuổi cao sức yếu. Và Thầy cũng thường giúp đỡ các đồng môn khác trong đó có Hòa thượng Thích Chân Quang.
Trong chuyến đi chứng minh cho lễ Khai giảng khóa đầu tiên của Trường Trung cấp Phật học tại Pleiku, cố hòa thượng bị đột quỵ nhẹ. Giáo hội, các đệ tử Pháp và các bác sĩ của Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Định và Bệnh viện Chợ Rẫy – Thành phố Hồ Chí Minh đã tận tình điều trị cho Thầy, sau đó Hòa thượng đã gần như bình phục hoàn toàn.
Nhưng dường như trọng trách của Thầy đã thành đạt, duyên hóa độ dã mãn, Cố Hòa thượng xả bỏ báo thân, an nhiên thị tịch lúc 6 giờ 30 phút ngày 20/4/2013 (11/3, Quý Tỵ), thọ 83 tuổi, 55 hạ lạp.
Vầng Hào Quang Soi Sáng Cho Các Thế Hệ Phật Tử
Từ lúc xuất gia cho đến ngày viên tịch, cố hòa thượng không ngừng phụng sự Giáo Pháp và cứu độ chúng sinh. Với trách nhiệm “Tiếp dẫn hậu lai, báo Phật ân đức” và kế thừa tổ nghiệp, Cố hòa thượng đã soi sáng tuệ giác cho đông đảo môn đồ Phật tử; Trong số các đệ tử xuất gia, có nhiều người đã tốt nghiệp từ cử nhân đến tiến sĩ Phật học, nhiều vị đã trở thành trụ trì và nắm giữ nhiều trách nhiệm quan trọng của Phật giáo trong và ngoài nước. Bên cạnh việc trùng tu đình Thiên Đức, Thầy còn có công lớn trong việc khai quật, xây dựng lại và trùng tu các chùa như: Hồng Từ, Đạo Quang, Pháp Hải, Hoa Nghiêm, Thiên Sanh, Thiên Bửu, Phước Điền…
Trưởng lão Hòa Thượng Thích Thiện Nhơn xứng đáng là Tòng lâm Thạch trụ, là cây đại thụ che mát cho môn đồ tứ chúng.
NAM MÔ LÂM TẾ CHÁNH TÔNG TỨ THẬP NGŨ THẾ, SẮC TỨ THIÊN ĐỨC ĐƯỜNG THƯỢNG, HÚY THƯỢNG QUẢNG HẠ PHƯỚC, HIỆU QUÁN HẠNH, TỰ THIỆN NHƠN, TRƯỞNG LÃO HÒA THƯỢNG GIÁC LINH.
Lời Kết
Cuộc đời của cố Hòa thượng Thích Thiện Nhơn là hiện thân rực rỡ về đức tính nhẫn nại, hy sinh và vị tha. Không bao giờ khuất phục trước khó khăn, không cam chịu tuổi già và sức yếu, là chân lý mà Thầy luôn thể hiện trong mọi hành động từ đó truyền dạy cho môn đồ, một lòng hy sinh cho Quốc gia và Phật pháp. Mỗi khi nhắc tới Hòa thượng Thích Thiện Nhơn, mọi người đều ca ngợi trí tuệ và sự hy sinh của Thầy. Nguyện cầu cố Hòa thượng sớm hội nhập Ta Bà để dẫn dắt chúng ta trên con dường tu tập và phụng sự.
